Op.Dr.Mehmet Erhan TÜRKOĞLU - Beyin Kanamaları

BEYİN KANAMALARI

Beyin kanamalarını iki ana gurupta inceleyebiliriz.

1-Beyin dokusu içine olan kanamalar

2-Beyin dokusu dışına olan kanamalar

BEYİN DOKUSU İÇİNE OLAN KANAMALAR

Beyini besleyen damarların cidarının yırtılması sonucu,kanın beyin içine sızması ve beyin dokusunun tahrip olması söz konusudur.

Beyin damarları yaş ilerledikçe yıpranırlar ve elastiki özelliklerini kaybederler.Bu nedenle özellikle tansiyon yüksekliği olan yaşlı insanlarda sıklıkla çatlayarak beyin kanamaları oluştururlar.Hastaların bir tarafları felç olur.Ayak ve el (tutulan tarafta) tamamen veya kısmen felç olur.Ayrıca konuşma merkezinin tutulduğu durumlarda hasta konuşamaz.

Resimde beyin dokusu içine olan kanamayı görüyorsunuz.Koyu kırmızı alan kanamanın olduğu ve toplandığı yeri göstermektedir.

Yine resimde beyin içine olan kanamayı görüyorsunuz.Beyaz renkli olan kısımlar kanamalı kısımlardır.Bu kanama beyin içindeki çok hassas olan ventrikül adı verilen boşluklara açılmış. Bu hastaların yaşama şansı çok az hatta yoktur.

Bir başka kesitten beyin dokusu içine olan yani intraserebral kanamayı görüyorsunuz. Burada kanama yine beyinin en hassas olan kısımlarında bulunuyor. Genelde ölümle sonuçlanan kanamalardır.

Beyin dokusu içine olan kanamalar sadece yaşlılarda görülmez. Genç yaşlarda beyin damarlarının cidarının zayıflaması sonucunda balonlaşması ve bu balonlaşan kısmın yırtılması neticesinde beyin kanaması oluşabilir.

Damarlarda oluşan bu balonlara "ANEVRİZMA" adı verilir. Anevrizma rüptürü, yani anevrizma yırtılması her yaşta görülebilir. Önceden tespit edilmeleri mümkün değildir. Hastanın hiç bir şikayeti olmaz. Ani bir zorlanma,heyecanlanma ile balonlaşan damar yırtılabilir. Ancak bu yırtılma sonucu damar dışına kaçan kan beyin içine olabildiği gibi beyin zarı altına da dağılabilir. (Subaraknoid kanama)

Subaraknoid kanamalarda hastada çok şiddetli ağrılar oluşur. Aniden yırtılırcasına bir baş ağrısı ve bayılma ile olan tüm vakalarda beyin kanaması ihtimali araştırılmalıdır.

Resimlerde ANEVRİZMA'nın yani beyin damarlarında ki balonlaşmanın kanamsı sonucu beyin zarı altında oluşan kanamayı görüyorsunuz.Tedavisinde ise 2.resimde görüldüğü gibi balonlaşan kısmın boynuna klips takılmak suretiyle balon iptal edilir.

Sanatçı Ebru Gündeş'in kameralar önünde hastalanmasını hatırlarsınız. Anevrizma yırtılması ve oluşan beyin kanaması sanatçıyı anında komaya soktu. Yaşı 50 civarında olanlar hatırlarlar. Türk sinemasının kralı Ayhan Işık'ta yine anevrizma kanaması sonucunda vefat etmişti. Anevrizma kanamaları aniden oluşur ve hastaların büyük çoğunluğu komaya girerler. Tedavi ameliyattır. Ameliyat ile balonlaşan ve yırtılan damar bağlanır. Çok ince,hassas bir ameliyat olup,ancak büyük merkezlerde,bu işler için özel eğitim almış beyin cerrahisi uzmanları tarafından yapılırlar.

BEYİN DIŞINA OLAN KANAMALAR

Genelde travmalar sonucunda oluşurlar. Beyinin üzerinde DURAMATER denen kalın bir örtü vardır. Bu örtünün üstünde bulunan damarlar travma neticesinde kırılan veya çatlayan kafatası kemiklerinin zedelemesi ile kanama yapabilirler. Oluşan kanama beyin örtüsü duramater ile kafatası kemikleri arasında birikir ve beyinin sıkışmasına neden olur. Ameliyat edilmezse beyin ölümü husule gelir ve hasta ölür. Bu kanamalara EPİDURAL HEMATOM adı verilir. Şiddetli travmalarda beynin üzerindeki damarlarda zedelenebilir. Bu damarlardan sızan kan duramater (Beyin örtüsü) altında birikerek yine beyinin sıkışmasına neden olur.Bu kanamalara SUBDURAL HEMATOM adı verilir. Ayrıca beynin üzerini örten çok ince bir zar olan araknoid zarın altına doğru da kanama olabilir. Bu tür kanamalara daSUBARAKNOİD KANAMA adı verilir.

Resimde EPİDURAL yani duramaterin üstündeki kanamayı görüyorsunuz.

Beyin ile kafatası arasında biriken kan beyine baskı yapmış ve beyini sıkıştırmaktadır.Bu sıkışma biraz daha artarsa ölümle sonuçlanacaktır. Bu tür kanamalarda hasta komaya girmeden ameliyat yapılması sonucunda tamamen kurtulur. Geç kalan vakalarda ise ölüm kaçınılmazdır.

Beyin cerrahlarının en çok sevdiği kanama türü epidural kanamalardır.Çünkü; kurtulan hasta yaşamını tamamen cerraha borçlu olmaktadır. Çok yüz güldürücü bir ameliyattır. Benim 30 yıllık meslek hayatımda en çok zevk aldığım olay, bu tür kanama ameliyatı sonucunda hayatını kurtarmış olduğum insanlarla yıllar sonra karşılaşmaktır. Ben onları tanıyamasamda birilerinin yanıma gelerek elimi öpmesi ve bana gururumu okşayıcı sözler söylemesi kelimelerle anlatılamayacakj kadar gurur ve zevk verici olmaktadır.

İŞTE BU NEDENLE ;

YENİDEN DÜNYAYA GELSEM YİNE BEYİN CERRAHI OLMAK İSTERDİM. BU HAZZI VE GURURU TEKRAR SONSUZA KADAR YAŞAMAK İÇİN..

Kafa travmalarından sonra özellikle hastalar 24 saat gözlem altında tutulurlar. Bunun sebebi;beyin içinde başlayan bir kanama ilk başlarda belirti vermeyebilir.Çünkü baskı yapmayacak kadar küçüktürler.Ancak ilerleyen saatlerde kanamanın artması ve beyine baskı yapması sonucunda hasta komaya girebilir.
Bu nedenle kafa darbelerinden sonra 24 saat hastanede gözlem altında kalmak riski azaltır. Trafik kazaları gibi genel vücut travmalarında gözlem altında kalmak özellikle şart olmaktadır.Batın içinde veya başka bir bölgede henüz başlamış ve belirti vermeyen kanamalar olabilir. Hastane şartlarında daha erken müdahale edilme şansı vardır. Ağırlaşan,fenalaşan hastanın evden hastaneye kadar gelmesi hayati önem taşıyan dakikaların kaybedilmesine sebep olacaktır.

DİKKAT:

Herhangi bir şekilde kafanızı bir yere şiddetli çarptıysanız ve hastaneye gitmeyecek kadar önemsiz sayıyorsanız yine de dikkatli olunuz.

Mesela; havuza balıklama atladınız ve kafanızı çarptınız.Biraz sersemlik ve ağrı oldu ama siz yine de delikanlılığa leke gelmesin diye gülümsemeye devam ettiniz ve hastaneye de gitmediniz. Veya kafanızı şiddetli bir şekilde kapıya çarptınız ve hastaneye müracaat etmeyi gereksiz buldunuz. Bu durumlarda dikkatli olmak gerekir. 24-48 saat içinde kusmalarınız olursa,baş ağrınız ve çift görme,çatallı görme gibi şikayetleriniz olursa hemen bir beyin cerrahisi uzmanına müracaat ediniz. Çünkü;beyin kanaması riski olabilir.

Kazalardan sonra beyini örten duramaterin altında da kan birikmesi olabilir. Bu kanama da ameliyatla boşaltılabilir.Ancak bu tür kanamalarda hastanın kurtulma şansı çok azdır. Bü tür kazalarda direkt olarak beyin üzerindeki damarlar zedelenmiştir ve asıl ölüm sebebi beyinde bile hasara yol açacak kadar kuvvetli bir travmanın olması ve bu travmanın beyini tahrip etmesidir.

LÜTFEN DİKKAT !!

Özellikle 60 yaş ve üzeri kişilerde sebepsiz kusmalar veya baş ağrısı ve baş dönmesi,çift veya çatallı görme şikayeti varsa beyin cerrahisi uzmanlarına görünmelidirler. Gençlerde de görülebilir. Bazı hastalar kafalarını bir yere çarpmalarına rağmen umursamazlar ve aradan aylar geçtikten sonra şikayetleri başlayabilir. Çünkü zamanla beyin örtüsü duramaterin altında kanama birikebilir.Çok yavaş gelişir.Bu nedenle şahış kafasının çarptığını hatırlayamaz bile. Bu tür kanamalara KRONİK SUBDURAL HEMATOM adı verilir ve ameliyatla kurtulma şansları % 100’ dür.

BEYİN KANAMALARINDA TEDAVİ

Beyin kanamalarına tanı BEYİN TOMOGRAFİSİ çekilmesi sonucunda konulur.MR fazla kullanılmaz. Çünkü; MR ilk başlarda oluşan kanı göstermeyebilir. Ayrıca hem çekim süresi uzundur hem de pahalı bir yöntemdir. Tomografi lile tanı konulduktan sonra tedavi edilirler.

Yukarıda da anlattığım gibi beyin kanamalarının bir çoğu ameliyat edilirler. Bazı kanamalar da tedavi ile iyileştirilmeye çalışılır.

Özetleyecek olursak;

İntraserebral ( beyin dokusu içine )
Subaraknoidal ( beyin zarı altında,yani beyin zarı ile beyin dokusu arasında )
Epidural ( kafatası ile beyin örtüsü olan duramater arasında )
Subdural ( duramater ile beyin arasında )

Kanamalar olabilir. Epidural ve subdural kanamalar mutlaka ameliyat edilirler. Bir kısım intraserebral kanamalar ve subaraknoid kanamalar ameliyat edilmezler.Tıbbi tedavi ile düzeltilmeye çalışılır.